اگر هنر را به خلق زیبایی معنی کنیم و یا اگر هنر را در کار و حرفه توأم با زیبایی تعریف کنیم و یا اگر هنر را به شکل دادن به اشیاء بر اساس مقارنت و تعادلی تماشایی تعریف کنیم و اگر از مصادیق هنر شیوایی گفتار در نثر گویی و انضباط کلام در شعر گویی، تمرین و زیبانویسی و کارهای دستی را نام برد، همه وجه را می توانیم در زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها پیدا کنیم.

با توجه به اسناد تاریخی 4 جلوه از هنر متداول در زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها وجود دارد:

1. فن بیان و سخنوری

پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند: زیبایی هر کس، شیوایی سخن اوست. رسایی و شیوایی سخنان حضرت زهرا سلام الله علیها را از خطبه های او می توانیم درک کنیم. مثلا خطبه فدک که از خطبه های زیبا و بدیع است. علامه مجلسی درباره آن می گوید: این خطبه غرّا و درخشنده، اندیشه فصیحان و بلیغان را از شگفتی آن سرگردان می کند . همچنین علامه محمد تقی رضوی می گوید: این خطبه و سخنرانی است که زبان ادیبان و سخنوران از سرودن چنان خطبه ای و کم تر از آن عاجز، و عقل حکیمان و خردمندان از درک کنه آن و رسیدن به دقائق آن ناتوان است.


2. شعر و شاعری

بیان معانی در قالب شعر یعنی بیانی نظم یافته با بیت و قافیه.

در تاریخ زندگی حضرت زهراسلام الله علیها مجموعه ای از اشعار و ابیات که بیش از 70 بیت است وجود دارد که در چند موضوع و محور، حضرت این اشعار را سروده اند.

اشعاری در شب ازدواج

ابیاتی در هنگام تربیت فرزندان

اشعاری در هنگام گفتگو با علی علیه السلام

اشعاری در هنگام یادآوری شهادت خود

اشعاری طولانی و جانسوز در رثای پیامبر


3. هنر خطاطی و نویسندگی

از همان کودکی یکی از عادت های مستمر حسنین خطاطی و کتابت بوده است و داوری نسبت به زیبایی خط آن ها را نیز پیامبر و یا حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها بر عهده داشتند.

در مورد نویسندگی اعضا خانواده حضرت زهرا سلام الله علیها و خود آن بانو شواهدی وجود دارد. از جمله در تاریخ است که هنگامی که علی علیه السلام بر بالین فاطمه آمدند و روپوش را از صورت فاطمه سلام الله علیها کنار زدند، دست نوشته ای را نزد ایشان یافتند. پس در آن دقت نمودند که آن متن وصیت نامه حضرت زهراسلام الله علیها بود.

4. هنر بافندگی در زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها

یکی از هنرهای قابل تاکید برای زنان روی آوردن به هنر و حرفه بافندگی، خیاطی و این گونه حرفه هاست. این تاکید اسلام اگر اهمیت داده شود از جهت فردی، خانوادگی و اجتماعی دارای آثار و منافع می تواند باشد. از نظر فردی نوعی سرگرمی مفید و ایجاد اشتغال برای اوقات فراغت است. از نظر خانوادگی علاوه بر این که تأثیر روانی مثبت در روحیه افراد خانواده دارد و وجدان کاری و هنر گرایی مفید در بستر خانواده رونق می بخشد، به نوعی کمک به بنیه اقتصادی خانواده هم می باشد و به شکلی به استقلال اقتصادی زن هم کمک می کند و علاوه بر آن، تشویق بیشتر مرد برای کار و تلاش بیشتر است. از نظر اجتماعی خانه تبدیل به کارخانه ای کوچک شده و دست رنج خانواده در تکامل اقتصادی اجتماع اثر خواهد گذاشت.

بزرگ ترین مدح ممکن از زن صاحب حرفه و هنرمند در اسلام شده به شکلی که در روایت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، میل بافندگی زن را تشبیه به نیزه مجاهدین در راه خدا می کنند.

روزی حضرت علی علیه السلام در حالی که مقداری پشم گوسفند بافته شده به دستان مبارک حضرت زهراسلام الله علیها، در دست داشتند به بازار رفته و پیشنهاد فروش آن را به فردی که پشم فروشی داشت دادند، او هم آن پشم بافته شده را سه صاع جو خرید و تبادل کردند. پس از آن خبر این معامله را به حضرت زهرا سلام الله علیها دادند. حضرت قبول کردند و رضایت به آن دادند. پس حضرت زهرا جو را گرفتند و یک صاع(سه کیلو) آسیا کردند و خمیر و آن گاه پخت نمودند که حاصل آن پنج قرص نان شد.



از این نقل تاریخ بر می آید که:

1- حضرت زهراسلام الله علیها در خانه پشم ریسی می کردند.

2- حضرت زهراسلام الله علیها حاصل دسترنج خود را به علی علیه السلام جهت کمک اقتصادی خانه می سپردند

3- حضرت علی علیه السلام در هنگام فروش دسترنج حضرت زهرا رضایت ایشان را شرط می دانستند.

4- از حاصل دسترنج حضرت زهراسلام الله علیها نان برای خانه تهیه شد.

5- نان پختن کار دیگر حضرت زهراسلام الله علیها بود.

6- همین نان ها به اسیر و یتیم و مسکین داده شد و سوره هل اتی نازل شد.



این نکته اهمیت دارد که اگر جلوه هایی از هنر متداول امروز در زندگی آن حضرت نمونه ندارد، گاهی به خاطر رعایت بعضی مصالح اجتماعی، رعایت فقرا و اهمیت روح ساده زیستی در زندگی حضرت بوده است.

منبع: فرهنگ فاطمیه نوشته مهدی نیلی پور

منبع سایت: تبیان