با این که فضایل ششمین پیشوای راستین، حضرت امام صادق علیه السلام بیش از آن است که بتوان به قلم آورد، اما ما معتقدیم که «آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید» از این رو، در این سطور برآنیم تا به اختصار بعضی آموزه های اخلاقی آن حضرت را بر می شماریم.

قناعت در زندگی

انسان، با فضیلتِ قناعت به زندگی خویش زیبایی می بخشد. بسیاری از مشکلاتی که گریبان گیر خانواده های امروزی است، ناشی از چشم و هم چشمی و مصرف بی رویه و بی قاعده است. در حالی که انسان، اگر همیشه از نظرمادی به افراد پایین تر از خویش یا تهی دست بنگرد، پی به راحتی و آسایش زندگی خویش می برد. امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرمایند: همواره از نظر ثروت و مال دنیا به کسی بنگر که مالش از تو کم تر باشد و به کسی که ثروتش از تو بیشتر باشد، نگاه نکن. هرگاه چنین کردی، به آن چه خداوند روزی تو قرار داده است، قانع خواهی شد.


صبر در مشکلات

همواره به دنبال سختی ها و مشکلات راحتی و آسایش وجود دارد. دنیا محل آزمایش است؛ خداوند گاهی انسان را باسختی ها و گاهی با خوشی ها می آزماید. انسان است که باید در مقابل سختی ها صبور باشد تا از آزمون سربلند بیرون آید و پس از سختی ها و مصیبت ها به آرامش و پاداش صبر دست یابد. در این باره امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: هر گاه بلایی از پس بلای دیگر نازل شود، همانا پس از آن عافیت و سلامت خواهد بود.

امر به معروف و نهی از منکر

امامان و اولیای خدا همواره به امر به معروف و نهی از منکر سفارش، و در ترویج و تثبیت این دو فریضه تلاش بسیار کرده اند. مسلمانی که تحت عبودیت خداوند قرار دارد، باید دیگران را به آن چه خداوند دستور داده هدایت کند و از آن چه خداوند منع کرده، دیگران را بر حذر دارد. لیکن در این میان، هستند کسانی که فقط با زبان مردم را نصحیت می کنند؛ در حالی که انسان مسلمان باید با انجام دادن اعمال شایسته دیگران را به حق و حقیقت هدایت کند. هم چنان که امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: مردم را با چیزی جز زبانتان (یعنی با اعمال خود) به سوی حقیقت فرا خوانید.


صله رحم

برخورد خوب در برابر رفتار بد و مهربانی در مقابل خشونت، معیار رفتارش بود. او می کوشید کینه ها را از دل ها بشوید و پیوندهای بریده را دوباره برقرار سازد. از جمله سجایای اخلاقی امام (علیه السلام) این بود که از خطاکار در می گذشت و پیوندش را با کسی که از او بریده بود، بر قرار می کرد. آن گاه که بین آن حضرت و «عبد الله بن الحسن » نوه امام حسن (علیه السلام) مشاجره ای در گرفت; عبد الله با آن حضرت درشتی کرد. وقتی دوباره یک دیگر را دیدند، امام حال عبد الله را پرسید. وی خشم گینانه گفت: «خوبم ». امام فرمود: «آیا نشنیده ای که صله رحم حساب رسی قیامت را سبک می کند.»

هم چنین ایشان به هنگام مرگ وصیت کردند تا به «حسن افطس »، پسر عموی آن حضرت که به قصد کشتن امام به ایشان حمله کرده بود، هفتاد دینار بدهند.

وصیتی درباره نماز

امام جعفر صادق(علیه السلام) پیش از مرگ تمام خویشان و آشنایان را نزد خود خواند. هنگامی که جمع شدند، امام به آن ها نگاه کردند و فرمودند: به درستی که شفاعت ما به کسی که نماز را سبک و کوچک بشمارد، نخواهد رسید.

هم چنان که ایشان فرمودند:

شیعیان و دوستان ما را در سه مورد آزمایش نمایید:

مواقع نماز، چگونه رعایت آن را مى نمایند.

اسرار یك دیگر را چگونه فاش و یا نگهدارى مى كنند.

نسبت به اموال و ثروتشان، که چگونه به دیگران رسیدگى مى كنند و حقوق خود را مى پردازند.

(وسائل الشیعة : ج 4 ص 112)



بقیع! آماده باش! بزم پذیرایی بیارای! دیده را فرش راهش کن!

آغوش بگشا! و جسم بی جانِ جان عالم را، در برگیر! آرام تر! که این پیکر مطهر، زخم فراوان دیده است! زخم کینه توزی دنیا! زخمِ نامردمی ها! زخم اسلام نمایان بی دین!

منابع:

سایت تا ظهور

مجله کوثر، شماره 28 .

مجله گلبرگ، شماره 11.

مجله اشارات، شماره 55 .

منبع: تبیان