جمعه هشتم ذي‌الحجّة سال دهم هجري قمري، 19 اسفند سال دهم هجري شمسي، هشتم مارس 632 ميلادي

امروز روز تَرْويه است. ترويه به معناي ذخيره كردن آب است و چون بايد براي توقّف در عرفات و بيتوته در مشعرالحرام و نيز اعمال خاصّ مِنا، حجّاج به فكر ذخيرة آب باشند، به آن “يوم الترويه” گفته‌اند.

اين نام از حجّ ابراهيم و اسماعيل عليهما السلام به يادگار مانده است؛ چراكه جبریيل به ايشان توصيه كرد تا براي عرفات و مشعر و مِنا آب با خود بردارند. در اين روز از حجّ وداع بود كه پيامبر صلي‌الله عليه و آله به همراه تمامي همراهان از مكّه خارج شدند و از راه مِنا به سوي عرفات رهسپار شدند.

رسول خدا صلي‌الله عليه و آله به هنگام احرام بستن در ذي‌الحُلَيْفه بيش از شصت قرباني با خود آورده بودند. از همين رو، بعد از اتمام اعمال طواف و سعي در مكه همچنان تا اعمال عرفه و مِنا در احرام باقي ماندند. اميرالمومنين عليه السلام و ديگر كساني كه قرباني با خود داشتند نيز، چنين كردند، اما كساني كه قرباني با خود نداشتند و همگي در مكّه از احرام خارج شده بودند- به غير از تعدادي به ظاهر مسلمان كه به تكليف عمل نكردند- امروز دوباره به قصد حجّ تمتّع احرام بستند و در كنار پيامبر صلي‌الله عليه و آله به راه افتادند.

مكّه، در واپسين ماه‌هاي عمر رسالت، يادآور خاطراتي از سال هاي آغازين دعوت نبوي است كه در آن، پيامبر خدا صلي‌الله عليه و آله همانند اين سفر، به ابلاغ وصايت علوي مامور بودند. در دعوت نزديكان خود، دست مولا اميرالمومنين عليه‌ السلام را- در حالي كه عمر آن حضرت حدّاكثر 13 سال بود- گرفته، فرمودند:

«إنَّ هذا أخي و وصيّي و خَليفَتي فيكُم، فَاسمَعوا لَه وَ أطيعوهُ.»1

«به راستي كه اين جوان، برادر من، وصيّ من و خليفة من در ميان شماست. پس به سخنانش گوش فرا دهيد و اطاعتش كنيد.»


--------------------------------------------------------------------------------

1. مدارك علماي شيعه: بحارالانوار، ارشاد شيخ مفيد، تفسير مجمع
البيان و برخي مدارك مربوط به اهل سنّت: مسند احمد/1/ص159، تاريخ طبري، خصائص نسايي، كنزالعمّال