در اینجا به ‏معرفى ‏اجمالى كتاب‏هایى كه در طول قرون و اعصار، مستقلاً در موضوع ولادت حضرت علی علیه السلام در کعبه به رشته تحریر در آمده، مى‏پردازیم:

1 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه‏السلام

تألیف: مورّخ بزرگ شیعه در قرن دوم هجرى، لوط بن یحیى‏بن سعید، معروف به «ابومخنف» متوفّاى 157 ه.ق .

این كتاب در 222 صفحه در نجف اشرف به طبع رسیده است.(1)

2 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه‏السلام

تألیف: وهب ‏بن وهب ‏بن عبدالله‏ بن زمعه، معروف به «قاضى ابوالبخترى» متوفّاى 200ه . ق .

نجاشى از این كتاب یاد كرده(2) و خطیب بغدادى آن را توسّط «رجاء بن سهل صنعانى» روایت كرده است.(3)

3 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه‏السلام

تألیف: پیشواى محدّثان «شیخ صدوق» متوفّاى 381 ه .ق . این كتاب تا قرن هفتم محفوظ بود. سید بن طاووس، متوفّاى 664 ه . ق . حدیثى را از آن نقل كرده، مى‏نویسد: «من این حدیث را در كتاب «مولد مولانا على بالبیت» تألیف ابوجعفر محمدبن بابویه دیدم و از آن كتاب روایت مى‏كنم.(4)

4 ـ مولد على علیه‏السلام

تألیف:
ابوالعلاء، محمدبن سهل همدانى، متوفّاى 569 ه . ق . قطعات بازمانده از آن، بازسازى شده و زیر چاپ است.

5 ـ مولد على علیه‏السلام

تألیف: شاذان جبرئیل قمى، از اعلام قرن ششم هجرى. قسمت‌هاى بر جاى مانده، بازسازى شده زیر چاپ است.

6ـ حدیث مولد الامام على‏بن ابى‏طالب علیه‏السلام

تألیف: ابوالحسن، احمدبن عبدالله‏ بكرى، متوفّاى 952 ه . ق . نسخه خطى این كتاب، در كتابخانه الهیّات مشهد، در ضمن مجموعه‏اى به شماره 1045 موجود است.

7 ـ مولد امیرالمؤمنین على‏بن ابى‏طالب علیه‏السلام

تألیف: شیخ محمد ابوعزیز خطّى، از علماى برجسته بحرین، در قرن دوازدهم هجرى قمرى .

این كتاب در سال 1372 ه . ق . در 222 صفحه رقعى در نجف اشرف به طبع رسیده است.

علامه تهرانى بر انتساب این كتاب به ابوعزیز خطّى صحّه گذاشته(5) جز این كه این كتاب دقیقا همان كتاب منسوب به ابومخنف است. احتمالاً خطى، كتاب مخنف را استنساخ ‏كرده، بعدها فرزندان و شاگردانش تصوّر كرده‏اند كه از تألیفات خودش مى‏باشد.

8 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه‏السلام

تألیف یكى از معاصرین، كه از منابع علامه اردوبادى مى‏باشد.(6)

n9 ـ مولود كعبه

تألیف: علامه سید علینقى نقوى لكهنوى، متوفّاى 1408 ه . ق . به زبان اردو، چاپ 1351ه . ق . هند.

10ـ فى مولد امیرالمؤمنین علیه‏السلام

تألیف: شیخ محمدمهدى خالصى، چاپ 1369 ه . ق . بغداد.

11ـ كشف الیقین فى ولادة امیرالمؤمنین فى‏الكعبه

تألیف: سید حسین ارومیّه‏اى، مشهور به «عرب باغى» متوفّاى 1369 ه . ق .

12ـ فى مولد الامام على‏بن ابى‏طالب علیه‏السلام

تألیف: گروهى از نویسندگان، چون: مهدى حائرى، جعفر حائرى و محمدحسین اعلمى، چاپ 1376 ه . ق . كربلا.

13ـ مولد الامام امیرالمؤمنین علیه‏السلام

تألیف: گروهى از نویسندگان، چاپ 1378 ه . ق . نجف اشرف.

14ـ على ولید الكعبه

تألیف: علامه گرانقدر، مرحوم حاج میرزا محمد على اردوبادى، متوفّاى 1380ه .ق . شامل گفتار 152 تن از دانشمندان شیعه و سنّى، به نظم و نثر. چاپ 1380ه . ق . نجف اشرف.

15 ـ على الامام الخالد

تألیف: گروهى از نویسندگان شیعه، سنّى و مسیحى، كه در همایش میلاد آن حضرت شركت كرده بودند. چاپ 1382 ه . ق .

16 ـ على و الكعبه .

تألیف: سیدمهدى نقوى، از نواده‏هاى
سید دلدار على، شامل گزارش 84 مورد از منابع اهل تسنّن.

17 ـ البحث حول ولادة على فى البیت

تألیف: دانشمند فقید حاج میرزا ولى‏الله‏ اشراقى سرابى، متوفّاى 1393 ه . ق . كه نسخه دستنویس مؤلف در كتابخانه فرزندش در تبریز موجود است.

18 ـ مولود كعبه .

نوشته محقق توانا، حاج شیخ محمد على اردوبادى، متوفّاى 1380 ه . ق . ترجمه استاد گرانقدر حاج شیخ عیسى سلیم پور اهرى، شامل بیش از 450 منبع مورد اعتماد و استناد، از آثار علماى شیعه و سنى، به نظم و نثر. چاپ 1421 ه . ق . قم 386 صفحه وزیرى.

19 ـ یگانه مولود كعبه .

تألیف: همان.

ترجمه حسین على عربى، چاپ 1420 ه . ق . قم. 127 صفحه رقعى.

20 ـ مولد امیر المؤمنین علیه‏السلام.

بازسازى چهار رساله مفقود الأثر، توسط دكتر احمد پاكتچى، زیر چاپ.



پی‌نوشت‌ها:

1- امینى، معجم المطبوعات النجفیه، ص 355 .

2- نجاشى، رجال، ص430 .

3- خطیب، تاریخ بغداد، ج7، ص 419 .

4- ابن طاووس، الیقین، ص191 .

5- تهرانى، الذریعة، ج3، ص 274 .

6- اردوبادى، على ولید الكعبه، ص29 .

منبع:

مجله
میقات حج، شماره 34 .

www.tebyan.net