زیارت جامعه کبیره، منشور بلند امامت و هدایت است كه سیل ‏گونه از كوهسار وجود هادی امت، حضرت ابوالحسن ثالث، علی بن محمد النقی (علیه و علی آبائه و ابنائه افضل الصلوة و السلام) سرازیر شده است. امام هادی علیه ‌السلام بر شیعیان منت نهاده و انعام فرموده است كه در گفتار شگرف و ژرف خویش، تكاور و سخن را در مرغزاری از معارف جان پرور الهی به جولان در آورده و از دریای دانش خود بارانی در و گهر بر تارک دوستان راستین سلسله‌ عزیز امامت نثار نموده و در خور عقول ما و نه سزاوار حقیقت امام، گوشه ‌هایی از طرایف بوستان خدا را حكایت فرموده است.

امام هادى علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگ وار خود، در محیطى بسیار سخت ‏و در وضع بسیار دشوار مى ‏زیست و معاصر حكومت ‏"متوكل‏" بود كه به دشمنى ‏با امام و تعقیب یاران وى و در هم شكستن پایگاه هاى او زبان زد بود و هر روز در این پلیدی ها پیشتر مى‏ رفت تا آن جا كه وقتی متوكل خطر بحران حكومت ‏خویش را احساس ‏كرد، بر آن شد تا با دو روش توامان، از بحرانى ‏تر شدن وضع‏ جلوگیرى كند:

1.حمله بردن به یاران امام و پایگاه هاى او و آزردن آنان و از میان برداشتن آثار شیعیان: تا بیش از پیش دچار وحشت گردند و آنان را خوار گرداند. او به این اعمال دست زد و به اندازه ‏اى از زشت كارى پیش رفت ‏كه قبر حضرت امام حسین علیه السلام را ویران ساخت و آثار آن را از میان برد.

در سال 232 پس از آن که هارون واثق پسر هشتمین خلیفه آل عباس، یعنی ابراهیم معتصم، در قصر سامرا به درک واصل شد، خلافت به برادرش جعفر متوكل رسید. متوكل از پلیدترین و آلوده‌ ترین و بدنام‌ترین خلفای آل عباس است. او که روز مرگ برادرش بر تخت خلافت نشست، مردی مطرود و مغضوب بود. وی در زمان برادرش كه مریض محتضر بود در زندان به سر می ‌برد و با كوشش‌های محمد بن عبدالملک وزیر وقت بنا بود اعدام شود اما نشد. هارون واثق مُرد و جعفر متوكل به جایش نشست و نخستین فرمانی كه به دست اجرا سپرد اعدام محمد بن عبدالملک بود.

حافظ شيرازى (م792ق) مى گويد:

مردى ز كننده درِ خيبر پرس
اسرار كرم ز خواجه قنبر پرس

گر تشنه فيض حق به صدقى حافظ
سرچشمه آن ز ساقى كوثر پرس(1)

مولوی بلخی

تا صورت پيوند جهان بود على بود
تا نقش زمين بود و زمان بود على بود

شاهى كه ولى بود و وصى بود على بود
سلطان سخا و كرم و جود على بود …

شرف الشعراء بدرين قوامى رازى(ق6):
چو صاحب شريعت پس از كردگار
ثنا گوى بر صاحب ذوالفقار

سپهدار اسلام، شير خداى
امير عرب سيّد بردبار…

ولى نعمت اهل دين از رسول
ولى عهد پيغمبركردگار(1)

سنايى غزنوى، ابوالمجد مجدود بن آدم (437ـ525ق):

نامش از نام يار مشتق بود
هر كجا رفت همرهش حق بود

آل ياسين شرف به او ديده
ايزد او را به علم بگزيده

سوزنى سمرقندى، شمس الدين محمّد (م569ق):

نگر كه دست كه بگرفت مصطفى به غدير
كه را امام هُدى خواند و فخر و زين و همام

مرا امام هم از جايگه وصىّ ِ خداست
ز جايگاه نبى، مر ترا امام، كدام؟

شيخ مصلح الدين سعدى شيرازى (م690ق) درباره حضرت امیرالمومنین علیه السلام گفته است:

جوانمرد اگر راست خواهى ولى است
كرم پيشه شاه مردان على است(1)

در اين فرصت مي خواهيم به چند سوال پاسخ دهيم سوال اول اين كه مکتب تشیع از چه زمان شکل گرفته است ؟
در پاسخ بايد گفت از ابتدای بعثت و از اولین روزهای تبلیغ دین، کلمه "شیعه" توسط رسول صلی الله علیه و آله و سلم برای پیروان دین و به خصوص پیروان علی ابن ابیطالب علیهما سلام به کار برده شده است. با یک نگاه اجمالی بیش از سیصد حدیث از زبان گهربار پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله و سلم مشاهده می شود، که در آن شیعه را به پیروان امیرالمومنین علیه السلام نسبت داده اند.