امام ششم حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در سال 80 یا 83 ه متولد و در سال 148 ه در مدینه وفات یافت . پدر بزرگ وارش امام محمد باقر علیه السلام پنجمین امام شیعه و دارای کرسی تدریس برجسته ای در آن شهر بود مادر آن حضرت «ام فروة» دختر قاسم بن محمد بن ابوبکر می باشد.

در این یادداشت کوتاه ، نگاهی به جای گاه و منزلت آن حضرت از دیدگاه دانشمندان برجسته اسلامی می اندازیم(1) و در ادامه با اشاره به فرمایشی از حضرت به نکته ای درباره وظیفه ما به عنوان شیعیان جعفری می پردازیم .

قیام های واقع شده در زمان حیات امام صادق علیه السلام چند دسته بود: یک دسته قیام هایی که ظاهرش اسلامی بود اما اهداف سران قیام تنها رسیدن به قدرت بود. دوم قیام هایی که با نیت اسلامی رخ داد اما نتیجه مطلوب از آن حاصل نشد زیرا شرایط قیام وجود نداشت.(طبق فرمایش خود حضرت)

اخلاق که یکی از بهترین اصول زندگی فردی و اجتماعی محسوب می شود امروز بیش از هر زمان بشر نیازمند آن است در واقع بسیاری از مشکلات پیش روی انسان ناشی از فقدان اخلاق فردی و اجتماعی افراد جامعه بشری است. اینجاست که خلا وجود اصول اخلاقی مبتنی بر فطرت بشری به چشم می خورد. بنابراین برای رفع این معضل بزرگ جهان امروز ناگزیر باید به بزرگ ترین اساتید و معلمان اخلاق در طول تاریخ مراجعه کرد و با الگو گرفتن از رفتار شان و گوش سپردن به گفتارشان بر این مهم فایق آمد و آنان نیستند جز ائمه از خاندان پاک رسالت و نبوت یعنی امامان معصوم شیعه که به اعتراف خاص و عام بهترین الگو در رفتار اسلامی هستند.

این گفتار به مناسبت ایام تورقی است بر سیره اخلاقی معصوم هفتم امام ششم شیعیان.

یکی از بزرگ ترین دلایل بر وجود فضیلت در انسان اعتراف مخالفان بر این فضیلت است. و این اعتراف نشانه دارا بودن این ویژگی در صاحب فضیلت آن هم در اوج خود است به گونه ای که زبان زد خاص و عام شده تا جایی که دشمنان نیز نمی توانند آن را انکار کنند. علمای اهل تسنن و در راسشان پیش وایان چهارگانه آنان با وجود این که در مقابل امام جعفر صادق(علیه السلام) مکتب علمی فقهی راه انداختند اما در برابر مقام والای علمی امام سر تعظیم فرود آورده اند. مخفی نماند که هر چهار امام اهل تسنن بی واسطه و یا با واسطه شاگردی امام ششم شیعیان را در کارنامه علمی خود دارند و مقام علمی خود را مدیون ایشان هستند.

آداب و وظایف ما در عصر غیبت

ما در عصر غیبت، تکالیف و وظایفی داریم که عمل به آن، ارتباط ما را با امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مستحکم می کند، آن گاه می توانیم از وجود نوارنی آن حضرت که در پس پرده غیبت قرار گرفته، بیشترین بهره را ببریم، نظر شما را به بخش مهمی از این وظایف سازنده جلب می کنیم.

امام صادق علیه السلام به من فرمود: به همه كسانی كه به نظر تو، مطیع ما هستند و از ما حرف می‏ شنوند، سلام برسان. و بگو من همه شما را به تقوای الهی و ورع دینی فرا می‏ خوانم، و این كه برای خدا كوشش كنید، راست گو باشید، ادای امانت كنید و سجده‏ های طولانی داشته باشید و برای همسایگان خوبی باشید كه محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، با این تعالیم و آموزش ها آمده است.

بدون تردید، علوم حضرات معصومین علیهما السلام اكتسابى نیست و آن چه از ذهن شفاف و نورانى آن بزرگ واران انعكاس مى‏ یابد، اشعه‏ هایى از انوار الهى است كه از پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله تا معصوم ‏چهاردهم امام زمان(عجل الله فرجه) نسلى بعد از نسل، به یادگار مانده و زمینیان را بهره‏ مند ساخته است. اگر غیر از این بود، مى‏ بایست علوم آن ها مقطعى و زودگذر باشد و جز در عصر خویش، كاربردى آن هم در همه ‏زمینه‏ ها، بدون كم ترین تخلف نداشته باشد و در برخورد با شخصیت‏ هاى علمى هم عصر خود و عالمان قرون بعد، منفعل گردد.

درباره‏ عظمت امام صادق علیه السلام نه تنها توسط شیعیان به فراوانى سخن ‏گفته شده است، بلكه در این باره جمع كثیرى از دانش وران و بزرگان ‏اهل تسنن و جماعت لب به سخن گشوده‏ اند. پیش وایان مذاهب اهل سنت، عالمان نام دار اسلامى و صاحب نظران زبردست درباره‏ برجستگى‏ هاى ‏علمى، عملى، اخلاقى، كرامت و عظمت آن امام هدایت، امام جعفرصادق علیه السلام بسیار سخن گفته‏ اند. اینك در این نوشتار به طور گذرا به‏ بیان برخى از این اظهار نظرها و اعترافات مى‏ پردازیم.

امام صادق كسي است كه خود به اين گنج ها دست يافته است. پس آدرس هايش همه درست است.

با دقت، پايت را جاي پاي امام بگذار و برو تا تو هم برسي.

بسم الله:

امام صادق عليه‌السلام فرمودند:

1- طلبتُ الجنة، فوجدتها في السخأ:بهشت را جستجو نمودم، پس آن را در بخشندگي و جوانمردي يافتم.

2- و طلبتُ العافية، فوجدتها في العزلة:و تندرستي و رستگاري را جستجو نمودم، پس آن را در گوشه‏گيري (مثبت و سازنده) يافتم.

اندرزهاى ده گانه

مردى از امام صادق علیه السلام نصیحتی خواست! آن حضرت به او فرمودند:

1- اگر خداى تعالى روزى را به عهده گرفته است غصه خوردنت براى چیست؟!

2- اگر روزى تقسیم شده است، حرص و آز براى چیست؟!