مردی اعرابی از امیرالمومنین علیه السلام پرسید؛ سگی را دیدم با گوسفندی جستن کرد و از آنها حملی به هم رسید، این حمل به کدام یک ملحق است؟
آن حضرت علیه السلام فرمود: او را در کیفیت خوراکش آزمایش کن، اگر گوشتخوار بود سگ است و اگر علف خوار بود گوسفند.
اعرابی: او را دیده ام گاهی گوشت خورده و گاهی علف.
علی علیه السلام او را در آب آشامیدن آزمایش کن، اگر با دهان آب می خورد گوسفند است و اگر با زبان آب می خورد سگ است.
اعرابی: هر دو جور آب می خورد.
علی علیه السلام او را در راه رفتن آزمایش کن، اگر دنبال گله می رود سگ است و اگر وسط یا جلو می رود گوسفند است.
اعرابی: گاهی چنین است و گاهی چنان
علی علیه السلام: او را در کیفیت نشستن ملاحظه کن، اگر بر شکم می خوابد گوسفند است و اگر بر دم می نشیند سگ است.
اعرابی: گاهی به این ترتیب می نشیند و زمانی به آن ترتیب.
علی علیه السلام: او را ذبح کن اگر در شکمش شکنبه دیدی گوسفند است و اگر روده و امعاء دیدی سگ است.
اعرابی از شنیدن این نکات دقیق و متحیر و مبهوت شد.
منبع: کتاب قضاوتهای حضرت علی علیه السلام به تالیف آیت الله شیخ محمدتقی شوشتری
