او را سلمان بن الاسلام و سلمان پاک و سلمان محمودی لقب داده اند.(2)
و در خطاب به او گفته اند: السلام علیک یا من خلط ایمانه با هل البیت الطاهرین.(3)

امیر المومنین علیه السلام فرمودند: سلمان از کسانی بود که بر حضرت زهرا سلام اللّه علیها نماز خواند.(3)
همچنین امام صادق علیه السلام فرمودند: سلمان علم اول و آخر را درک کرد و او دریایی است که هر کسی را بهره ای از آن نیست و او را از ما اهل بیت علیه السلام است.(5)

شرح حال آن بزرگوار بدین شرح است طبق نقل مورخین که ابتداء نامش روزبه بود که در روستای جی در نواحی اصفهان متولد شد. پدرش دهقانی زحمت کش بود و آیین زرتشتی داشت. به همین دلیل روزبه را به خدمت آتشکده زرتشت در آورد. سلمان بر اثر آشنایی با مسیحیان منطقه، پیرو دین مسیح شد امّا با مخالفت شدید و عقاب پدر مواجه شد. او پس از تحمل و رنج فراوان سرانجام از بند پدر گریخت و به شام پناه برد. در آنجا در کنار اسقف شام به خدمت این دین پرداخت.

سلمان همواره به دنبال کیش برتر در جست و جود و تلاش بود و در راستای این تلاشها در نهایت به موصل آمد و از آنجا به قصد شبه جزیره عربستان هجرت کرد و در بین راه با ناجوانمردی همراهانش به عنوان برده به یک یهودی فروخته شد پس از چندی، فردی یهودی از بنی قریظه او را بار دیگر خرید و به مدینه بود. سلمان پس از سالها تلاش و جست و جو برای یافتن دین حق و پیامبر موعد، گمشده خویش را در وجود نازنین خاتم الانبیاء صل اللّه علیه و آل و سلم و اشرف مخلوقات، حضرت محمّد صل اللّه علیه و آل و سلم پیدا کرد. پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم او را سلمان نام نهادند و امر فرمودند تا با کارکردن، خود را از صاحبش باز خرید کند. سرانجام او با کمک حضرت و یارانش آزاد شد.(6)
و تمام عشق و محبّت خود را در راه پیامبر اسلام صل اللّه علیه و آل و سلم و امیر المومنین علیه السلام نثار کرد. محبّت و اخلاص و ارادت نسبت به آستان نبوی و خاندان عصمت و طهارت او را به جایی رساند که از زبان مبارک پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم که هرگز سخن به مبالغه نمی گشاید به این حدیث مفتخر شد: سلمان دریایی بی کران و گنجی است تمان نشدنی.
سلمان از،اهل بیت السلام است و حکمت و برهان به او داده شده است.(7)

در باره حکمت و دانش سلمان همین بس که او در کلام گوهر بار مولای متقیان علیه السلام، همسان لقمان و یا حتّی در زبان امام جعفر صادق علیه السلام بهتر از لقمان شناخته شده است. امام محمّد باقر علیه السلام به کسی که نام سلمان فارسی را برد فرمودند: او را هیچ گاه سلمان فارسی نخوانید،چرا که او سلمان محمّدی و مردی است از ما اهل بیت علیه السلام. از روایات استفاده می شود که سلمان از اسم اعظم الهی اطلاع داشته و از روایان معتبر حدیث بوده است. او از میوه های بهشتی در دنیا تباول کرده و به درجه ای رسیده که بهشت مشتاق و چشم انتظار او بوده است.(8)

روزی پیامبر خدا صل اللّه علیه و آل و سلم آیه را برای مردم خواندند: وان تتولوا،یستبدل قوماً غیر کم ثم لایکونوا امثالکم.(9) اگر شما عرب ها از اسلام روی برتابید،خداوند قومی را جانشین شما خواهد کرد که از شما نیستند و چون شما رفتار نمی کنند. اصحاب از پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم پرسیدند: ای رسول خدا صل اللّه علیه و آل و سلم آن مردم چه کسانی هستند که جانشین عرب می گردند؟ پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم دست بر دوش سلمان نهاد و فرمود: این مرد و قوم اویند. سپس افزود: به خدایی که جانم در دست اوست، اگر ایمان (علم) را در ثریا آویزند، سرانجام مردمی از فارس آن را در ربایند.(10)

سلمان همواره ملازم رکاب پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم و امیر المومنین علیه السلام در صحنه های گوناگون بود و در جنگ ها به عنوان مشاور عالی پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم و از فرماندهان سپاه حضرت بود. به ویژه در جنگ احزاب، کندن خندق در اطراف مدینه به پیشنهاد سلمان فارسی بود.

وی در دوران حکومت خلفای غاصب، مدافع امیر المومنین علیه السلام و فاطمه زهرا علیها سلام بود و خود او در صف مخالفان حکومت به عنوان صحابی خاص پیامبر صل اللّه علیه و آل و سلم برای دستگاه خلافت سخت گران می نمود. او از معدود کسانی بود که در شهادت فاطمه زهرا سلام اللّه علیها بر پیکر نازنین حضرت در آن خاکسپاری شبانه نماز خواند.(11)

سلمان در هشتم صفر سال 36 هجری قمری در 250 سالگی و (بنا به قولی در 350 سالگی ) وفات نمود. و به حبیب خود حضرت ختمی مرتبّت صل اللّه علیه و آل و سلم پیوست.(12)

همین شرافت و بزرگی بر او کافی است که امیر المومنان علیه السلام در شب وفات با طی الارض و اعجاز از مدینه به مداین آمدند و بر پیکر او حاضر شدند و او را غسل دادند و با دست نازنین خود کفن نمودند و بر او نماز خواندند.

سلمان در حالی که بر چهره مولای خود متبسم بود از این دنیای خالکی رخت بربست. در نماز بر جنازه سلمان جعفرطیار و حضرت خضر با هفتاد صف از ملایکه حضور داشتند که در هر صف هزاران فرشته قرار داشت. مدفن سلمان محمّدی صل اللّه علیه و آل و سلم در مداین در نزدیکی شهر بغداد، جنب طاق کسری قرار دارد و بارگاهش زیارتگاه عاشقان و شیفتگان اهل بیت علیه السلام و تربیت شدگان این خاندان است.