2- ولادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام:
در روز هفتم صفر سال 128 هجری قمری حضرت موسی بن جعفر علیه السلام در محلی بین مکّه و مدینه به نام ابواء (محل دفن حضرت آمنه سلام اللّه علیها ) متولد شدند و عالم هستی را به نور ازلی خویش روشن ساختند. مادر امام کاظم علیه السلام حمیده نام داشتند که امام محمّد باقر علیه السلام برای فرزند خویش حضرت امام جعفر صادق علیه السلام انتخاب کردده بودند.(2)
حضرت باقر العلوم علیه السلام خطاب به ایشان فرمودند: تو در دنیا پسندیده ای و در آخرت نیز پسندیده خواهی بود.(3)
آن بانوی در اثر تربیت امام صادق علیه السلام از نظر فقهی و علمی به رتبّه ای رسیده بود که امام، زنها را برای آموختن مسائل فقهی و احکام دین به ایشان ارجاع می دادند.(4)

مشهورترین کنیه حضرت موسی بن جعفر علیه السلام ابوالحسن است و ایشان به کاظم، صالح و صابر و امین ملقب می باشند.
فضایل و مناقب آن امام همام و صفات برجسته اخلاقی و انسانی ایشان، زبانزد همگان بوده به طوری که تمام دانشمندان اعم از شیعه و سنی به آن معترفند و در برابر عظمت شخصیت امام کاظم علیه السلام سر تعظیم و خشوع فرود می آورده اند. محمّد بن طلحه شافعی در کتاب مناقب خود می گوید: او پیشوایی بزرگوار، عالی مقام و بسیار شب زنده دار بود، مشهور به کرامت و عبادت و با سجده و قیام روز را به شب می رساند و به دلیل زیادی بردباری و بخشودن جفاکاران در حق حضرتش، او را کاظم خواندند و به واسطه کثرت عبادت و ستایش پرودرگار به عبد صالح موسوم است. و در عراق او را باب الحوائج می خوانند، متوسلان به آستانش توسل می جویند و به کرات و عطاء او از رحمت ایزدی بهره مند می شوند.(5)

خطیب بغدادی در تاریخ بغداد از یکی از حنبلی ها نقل می کند که گفت: هرگاه امر مهمی برای من پیش می آمد،به مرقد امام کاظم علیه السلام مشرف می شد و به او متوسل پیدا می کردم، خداوند آن امر را بر من آسان و آنچه می خواستم عطام می فرمود.(6) شیخ طبری می نویسد: حضرت موسی بن جعفر علیه السلام،حافظ ترین مردم نسبت به کتاب خدا بود و مردم مدینه او را زینت کوشندگان در عبادت خداوند نامیدند.(7)

آن امام گرانقدر در زمان حکومت منصور، مهدی، هادی، هارون زندگی می کرد. عباسیان تا چندی پس از آنکه حکومت را در دست گرفتند، با مردم به خصوص علویان برخورد نسبتاً ملایمی داشتند، امّا پس از اینکه پایه های حکومت خویش را تثبیت کردند و از طرفی با قیامهای پراکنده ای که به حمایت از علویان شکل گرفت مواجه شدند، بنا را بر ستمگری گذاشتند و حتی نزدیکترین دوستان خود را همچون ابومسلم را که در به حکومت رسیدن عباسیان نقش داشت از بین بردند. منصور عدة زیادی از علویان را به شهادت رساند و تعداد زیادی از آنان نیز در زندانهای او در گذشتند. این فشارها از اواخر زمان امام صادق علیه السلام آغاز شد و در زمان خلافت امام رضا علیه السلام که دوره خلافت مأمون بود به نهایت خود رسید.(8)

امام کاظم علیه السلام از یک طرف در مقابل این فشارها قرار داشتند و از سوی دیگر وظیفه خطیر هدایت شیعیان و حفظ آنان را به عهده داشتند. ولی هرگز در برابر دستگاه ظالم و غاصب عباسی سکوت نکردند و از مبارزه منفی و ایجاد تنفر در دل مردم بر ضد آنان لحظه ای از پای ننشستند.
به دلیل این که علویان به عنوان فرزندان رسول خدا صل اللّه علیه و آل و سلم در دیده مردم نگریسته می شدند و در نتیجه محبّت و نفوذی در میان آنان پیدا می کردند، همواره امویان و نیز عباسیان با آن به مقابله می پرداختند تا از حرمت آنان بکاهند.

دشمنان اهل بیت علیه السلام در طول تاریخ بر انکار این اصل سعی زیادی داشتند و با وجودی که اکثریت جامعه اسلامی از شیعه و سنی، آنان را فرزندان رسول خدا صل اللّه علیه و آل و سلم و می دانستند در برابر آن موضع گیری می کردند. این مسأله در زمان هارون و در برخوردهای او با اهل بیت علیه السلام به ویژه امام کاظم علیه السلام نیز مطرح بود.

نقل شده هارون الرشید از موسی بن جعفر علیه السلام پرسید: چگونه شما می گویید که ما ذریّه رسول خدا صل اللّه علیه و آل و سلم هستیم در حالی که پیامبر فرزند پسر نداشت و شما فرزندان دختر او هستید؟ عبد صالح خداوند در پاسخ او به دو آیه از قرآن استناد کردند: یکی از آیه 85 سوره انعام که عیسی را فرزند ابراهیم می داند در حالی که فقط از مادر به ابراهیم علیه السلام پیوند دارد و دیگری آیه مباهله که در آن امام حسن و امام حسین علیه السلام مصداق ( و ابنائنا) دانسته شده اند.(9)

-----------------------------------------------------------------------

منابع:
1-جلاء العیون،صفحه270 و فیض العلام،صفحه184،و بحارالانوار،ج44،صفحه134
2-مصباح کفعمی،ج2،صفحه596 و اعلام الوری،ج2،صفحه6، و مناقب ابن شهر آشوب،ج4،صفحه349
3- مناقب آل ابی طالب علیه السلام،ج4،صفحه323
4- منتهی الامال،صفحه902
5- منتهی الامال،صفحه902
6- حیاه الامام موسی کاظم علیه السلام:باقر شریف القرشی،ج1،صفحه52
7- اعلام الوری،صفحه298
8- حیاه فکری امامان شیعه:صفحه384
9- حیات فکری وسیاسی امامان شیعه:صفحه396