از جمله اعمال مستحب این روز غسل کردن است، که بر آن تاکید شده است. همچنین برگزاری نماز عید، قربانی کردن، تناول از گوشت قربانی، خواندن دعای شریف ندبه و دعای امام سجاد علیه السلام که در صحیفه سجادیه آمده است.(1) از این رو شایسته است در این روز بدون آن که وقت خود را به بطالت بگذرانیم، با انجام دادن این اعمال، مورد رحمت و عنایت پروردگار خویش قرار گیریم.

عارف وارسته مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی درباره آماده شدن برای بهره گیری از فیوضات این روز بزرگ چنین می گوید: با شروع روز عید مواظب باش تمام کارهایی را انجام دهی که باعث رضایت و جلب عطوفت پروردگار است، خداوند باری تعالی، مالک وجود، دنیا، آخرت، زندگی و مرگ تو ست و نباید از عطوفت و مهربانی چنین پروردگار بزرگی غافل شد. زیرا ممکن است باعث محرومیت از عطایای او گردد. آری، در ابتدای روز به نیت پاک نمودن قلب از اشتغال به غیر خدا غسل کن. آن گاه الله اکبر واقعی گفته، به نیت پوشش و آرایش با لباس تقوا و اخلاق نیکو، تمیزترین لباس های خود را پوشیده، آن گاه به جانب مصلی برو تا نماز عید را اقامه کنی.(2)

شهادت عبدالله محض و جمعی از فرزندان امام حسن مجتبی علیه السلام

در روز دهم ذی الحجه سال 145 هجری قمری عبدالله بن حسن مثنی فرزند امام حسن مجتبی علیه السلام در 57 سالگی به همراه جمعی از برادران و پسر عموهای خود در زندان منصور دوانیقی به شهادت رسیدند. زندان آن ها به گونه ای بود که روز و شب را تشخیص نمی دادند. برادران عبدالله محض، حسن و ابراهیم بودند. مادر این دو بزرگ وار فاطمه بنت الحسین علیه السلام بود. فرزندان عموی وی یعقوب، اسحاق، ابو الحسن علی العابد، عباس و عبدالله بودند. بعضی از این بزرگ واران مثل ابراهیم بن حسن زنده دفن شدند. بعضی ذیگر هنگامی که داخل خانه بودند، سقف را روی آن ها خراب کردند و شهید شدند.

مرقد آل حسن علیه السلام در هاشمیه نزدیک بغداد به قبور سبعه مشهور است.(3) منصور به خاطر عداوت خاصی که با اهل بیت علیهم السلام داشت، مدتی قبل از شهادت آن بزرگ واران در سال 144 هجری قمری دستور داد آل حسن علیه السلام را با غل و زنجیر بر گردن و پا بر مرکب های چموش و بدون رو انداز سوار کرده ربذه ببرند. آنان را با این حال در مقابل آفتاب با بدن برهنه و در مقابل او نگه داشتند. عبدالله محض خطاب به منصور فرمود: آیا ما در روز بدر با اسرای شما چنین کردیم؟ این کلام بر منصور گران آمد. برخاست و رفت. هنگامی که آن بزرگ واران را با این حال از مدینه بیرون می بردند، امام صادق علیه السلام از پس پرده ای به آنان نگاه کرد و آن قدر گریست که اشک بر محاسن شریفش جاری شد و فرمود: به خدا قسم بعد از این جماعت حرمتی برای خداوند حفظ نکرده اند.(4)

نماز عید امام رضا علیه السلام در خراسان

در این روز آقا و مولایمان حضرت ثامن الحجج علیه السلام به خواهش و درخواست مامون در خراسان برای نماز عید تشریف فرما شدند. مامون با دیدن ازدحام مردم برای شرکت در نماز به امامت حضرت، دستور داد که از نیمه راه برگردند، چرا که ترسید مردم بر او شورش کنند.(5) در مراجعت از این نماز بود که حضرت رضا علیه السلام از خداوند تقاضای مرگ فرمود.

-------------------------------------------

منابع:

1-مفاتیح الجنان،اعمال روز عید قربان.
2-المراقبات،ص457.
3-مراقد المعارف،ج2،ص15.
4-مقاتل الطالبین،ص144و196.
5-قلائد النحور،ج ذی الحجه،ص383.