نسب معاویه

کلبی نسابه و ابن روز بهان که از ثقات نزد علمای اهل سنت هستند. نقل کرده اند که معاویه فرزند چهار نفر بوده: عماره، مسافر، ابوسفیان و مردی که اسم او را نمی برند. راغب اصفهانی در محاضرات و ابن ابی الحدید از ربیع الابرار زمخشری نقل کنند که معاویه را به چهار کس نسبت می دادند: مسافر بن ابی عمرو، عماره بن ولید بن مغیره، عباس و صباح که نوازنده عماره بن ولید بود. مادر معاویه هند با صباح که جوان خوش رویی بود، و کارگر ابو سفیان بود الفتی تمام داشت! اما به ظاهر او را معاویه بن ابی سفیان بن حرب می گویند.(2)

ابو سفیان مردی زشت و کوتاه قد بود. یک چشم او در طایف و چشم دیگرش در یرموک کور شده بود.(3) باطنش کور تر از چشمش بود و نهایت عداوت و دشمنی با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را داشت. ابوسفیان در هر جنگ و فتنه ای که بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به وجود می آمد دخالت داشت. در سال فتح مکه از ترس اسلام آورد و با نفاق زندگی کرد تا در 82 سالگی در سال 30 هجری به درک رفت.

مخفی نماند که حمامه یکی از جدات معاویه است که در بازار المجاز صاحب پرچم بود! از این جا نسب ابوسفیان معلوم می شود. مادر معاویه هند است که از ذوات الاعلام است و میل فراوانی به غلامان سیاه داشت و از توضیح حال پدر معاویه، وضع مادر او هند روشن می شود.(4) محدث قمی رحمه الله علیه می فرماید: چون پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در فتح مکه ریختن خون معاویه را مباح شمردند، به اصرار و شفاعت عباس، 5 ماه قبل از شهادت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اسلام آورد.(5)

حکومت معاویه در شام

یزید بن ابی سفیان از طرف ابوبکر لعنه الله علیه با لشکر مسلمین به طرف شام رفت، معاویه هم همراه آن ها بود، یزید در شام مرد و ابوبکر ولایت شامات را به معاویه واگذار کرد. به این حال بود تا زمان خلافت امیرالمومنین علیه السلام که طغیان معاویه علیه آن حضرت شروع شد. پس اساس ظلم های معاویه را هم ابوبکر بنا نهاد. معاویه در سال 45 هجری برای پسرش یزید بیعت گرفت. اول کسی بود که دشنام بر امیرالمومنین علیه السلام را ترویج کرد و در آخر خطبه نماز جمعه لعن و جسارت بر امیرالمومنین علیه السلام می کرد. او دستور داد در تمام شهرها این لعن انجام شود و تا زمان عمر بن عبدالعزیز ادامه داشت تا این که او لعن بر آن حضرت را منع کرد.(6)

دشمنی معاویه با امیرالمومنین علیه السلام

معاویه به صحابه و تابعین دستور داد تا حدیث در مذمت امیرالمومنین علیه السلام جعل کنند و عده زیادی از محبین و ارادت مندان آن حضرت را شهید کرد، مانند جناب مالک اشتر نخعی که در قلزم مصر به سم شهید شد.(7) امام مجتبی علیه السلام را به دست جعده عیال آن حضرت مسوم و شهید کرد. معاویه مردی خوش گذران و پر خور بود، به حدی که از کثرت خوردن می گفت: خسته شدم ولی سیر نشدم، و این به خاطر نفرین حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم درباره او بود. او در نفاق و عوام فریبی تجربه به سزایی داشت. محدث قمی نقل می کند که دویست خبر از طریق معتمد اهل سنت در مذمت معاویه نقل شده است.

ماجرای مرگ معاویه

آخرالامر معاویه در مسیر مکه به شام بیمار شد، به حدی که می لرزید و دهان او بسته نمی شد تا وارد شام شد و در آن جا جان به مالک دوزخ داد. هنگام مرگ سن او را 75 یا 82 یا 92 سال نقل کرده اند. جنایات او زیاده از آن است که در این مختصر بگنجد، ولی در هنگام مرگ به یکی از خواص خود گفت: چند گناه بزرگ کرده ام. حق علی بن ابی طالب را غصب کردم. حسن بن علی را با فریب دادن جعده به شهادت رساندم. یزید را به جانشینی خود انتخاب کردم و حجر بن عدی و یارانش را به قتل رساندم.(8) در مرگ معاویه بعضی فقط ماه را ذکر کرده اند،(9) بعضی 4 رجب و بعضی 22 رجب ذکر نموده اند.(10) 12 رجب، 14 رجب و 15 رجب هم نقل شده است که این سه قول به هم نزدیک ترند.(11)

ورود امیر المومنین علیه السلام به کوفه

در این روز و در سال 36 هجری امیرالمومنین علیه السلام بعد از واقعه جمل وارد کوفه شدند و آن شهر را به عنوان مقر حکومت انتخاب نمودند. اولین خطبه را در شهر کوفه در این روز ایراد فرمودند.(12)

--------------------------------------------------------

منابع:

1-مسار الشیعه،ص34. فیض العلام،ص316.
2-تتمه المنتهی،ص47. منتخب التواریخ،ص448. وقایع الایام،ج رجب،ص174.
3-اسد الغابه،ج3،ص13.
4-آخر ماه ذی الحجه روز مرگ هند است که احوال او در آن جا ذکر شده است.
5-تتمه المنتهی،ص47. احقاق الحق،ص265. التعجب،ص106. نهج الحق و کشف الصدق،ص310.
6-بحار الانوار،ج33،ص214.
7-مراقد المعارف،ج2،ص223.
8-منتخب التواریخ،ص449. وقایع الایام،ج رجب،ص173.
9-الدرجات الرضیعه،ص423. تاریخ الخلفا،ص198.
10-تاریخ بغداد،ج1،ص200.
11-زاد المعاد،ص35. تقویم المحسنین،ص18. فیض العلام،ص316.
12-وقایع الایام،ج1،ص118. بحار،ج32،ص352. قلائد النحور،ج رجب،ص104.