امام مجتبی علیه‏ السلام در پاسخ پیام معاویه نوشت: «لو آثرت أن أقاتل أحدا من أهل القبلة لبدأت بقتالک، فانی ترکتک لصلاح الأمة و حقن دمائها (3) :

اگر بنا داشتم با کسی از اهل قبله (افراد به ظاهر مسلمان و در واقع دشمن اسلام) به جنگ برخیزم، پیش از هر کسی با تو می‏ جنگیدم، من به جهت ملاحظه‏ ی مصالح امت اسلامی و حفظ جان مسلمانان از جنگ با تو دست برداشته‏ ام و این موجب نمی‏ شود که به نفع تو با دیگران بجنگم.»

از این حدیث چنین برمی‏ آید که امام علیه‏ السلام جنگ با معاویه را افضل و برتر از جنگ با خوارج می‏ داند.

در گفتار فوق امام علیه‏ السلام معاویه را تحقیر می‏ کند و می‏ فرماید: «فانی ترکتک...؛ تو را رها ساختم و دست از سرت برداشتم» همانند عقابی که گنجشک را رها کرده باشد.

پس در نظر امام علیه‏ السلام جنگ با معاویه یک اصل است و مصالحه، تاکتیک و بهترین روشی است که آن روز می‏ توانست برای حفظ مسلمانان به کار ببرد. او خود در جواب بعضی از افراد معترض نسبت به صلح فرمود: «لیلة القدر خیر من ألف شهر» (4). صلحی را که انجام دادم، همانند فضیلت شب قدر بهتر از هزار ماه است. برخورد زیبا و پرشکوه امام مجتبی علیه‏ السلام صلابت و پابرجایی آن بزرگ وار را می‏ رساند و انسان را به یاد پیش گویی‏ های رسول خدا صلی الله علیه و آله می‏ اندازد آن گاه که فرمود: «ان ابنی هذا سید ولعل الله أن یصلح به بین فئتین عظیمتین من المسلمین (5)..؛ همانا پسرم پیشوای مسلمانان است و امید است خداوند به دست او بین دو گروه بزرگ از مسلمانان، صلح برقرار کند.»



پی نوشت:

1- احتجاج، ج 2، ص 8؛ بحارالانوار، ج 44، ص 22، ح 6

2- فروة بن نوفل فرمانده خوارج با پانصد نفری که همراه داشت در زمان حاکمیت أمیرالمؤمنین علیه‏السلام در جنگ صفین به همراه نیروهایش کناره‏گیری نمود و پس از عقد قرارداد صلح، بین امام مجتبی علیه‏السلام و معاویه، بار دیگر به جنگ با معاویه پرداخت؛ که فرمانده‏ی دوم آنها حوثره‏ی أسدی بوده است «الکامل فی التاریخ، ج 3، ص 409»

3- الکامل فی التاریخ، ج 3، ص 409؛ کشف الغمه 7 ج 2، ص 199؛ نهج‏البلاغه، ابن‏ابی‏الحدید، ج 5، ص 98 (20 جلدی)

4- بحارالانوار، ج 44، ص 59، قاسم بن فضل حرانی می‏گوید: مدت زمان حکومت بنی‏امیه را محاسبه کردم هزار ماه بیش‏تر نبود؛ اسد الغابه، ج 2، ص 14

5- الاصابة فی تمییز الصحابه، ج 1، ص 330؛ مسند احد بن حنبل، ج 5، ص 44؛ و جاء فی العقد الفرید: ان رسول الله - ص - دخل علی ابنته فاطمة - س - فوجد الحسن طفلا یلعب بین یدیها، فقال لها: ان الله سیصلح علی یدی ابنک هذا بین فئتین عظیمتین من المسلمین «ابن عبد ربه اندلسی، العقد الفرید، ج 1، ص 164»

منبع: حقایق پنهان (پژوهشی در زندگانی امام حسن مجتبی علیه السلام)

نویسنده : احمد زمانی

منبع سایت: تبیان