يك‌شنبه سوم ذي‌الحجّة سال دهم هجري قمري، 14 اسفند ماه سال دهم هجري شمسي، سوم مارس 632 ميلادي

در نهمين روز سفر حجّه الوِداع، كاروان عظيم پيامبر صلي الله عليه و آله به “عُسفان” رسيد.

شنبه دوم ذي‌الحجّة سال دهم هجري قمري، 13 اسفند ماه سال دهم هجري شمسي، دوم مارس سال 632 ميلادي

در هشتمين روز، كاروان حجّه الوِداع به “قُدَيد” رسيده است. در اين جا توقّف مي‌كنند. اميرالمومنين علي‌ عليه السلام و همراهان او- كه به فرمان پيامبر صلي الله عليه و آله براي دعوت به حق و جمع‌آوري زكات و جِزْيه به نجران و يمن رفته‌اند- هم اينك با سپاهيان خود به سمت مكّه ره مي‌سپارند.

جمعه اوّل ذي‌الحجّة سال دهم هجري قمري، 12 اسفند سال دهم هجري شمسي، اوّل مارس سال 632 ميلادي
در هفتمين روز از طيّ مسير مدينه تا مكّه، كاروانيان با عبور از “جُحفه” و “غديرخم” عازم “قُدَيد” مي‌شوند. “جحفه” در 156 كيلو متري مكّه، ميقاتِ كساني است كه از مسير شام و مصر به مكّه مشرف مي‌شوند. (امروزه هم وطنان ايراني ما نيز- در صورتي كه در برنامه حجّ آن‌ها، تشرّف به مكّه پيش از زيارت مدينه باشد- از اين ميقات احرام مي‌بندند.) تقريبا در سه كيلومتري اين محل به طرف مكّه، غديرخم قرار دارد كه آب گيري با صفا در خود دارد و درختاني كهن سال بر آن سايه انداخته‌اند.

پنج‌شنبه 30 ذي‌القعدة سال دهم هجري قمري، 11اسفند سال دهم هجري شمسي، 28 فوريه سال 632 ميلادي


امروز، آخرين روز از ماه ذي‌القعده است و كاروان حج در طيّ مسير از مدينه‌ النّبي تا مكّه به محلي بنام “أبواء” مي‌رسد. اين ديار براي پيامبر خدا صلي الله عليه و آله، خاطرات تلخي را به ياد مي‌آورد. حدود پنجاه و هفت سال پيش- آن گاه كه فرزند يتيم عبدالله عليه السلام همراه با مادر جوان خويش آمنه عليها السلام، از زيارت قبر پدر در يثرب باز مي‌گشتند- در همين محل بود كه ديدگان اشكبار او، پرواز مادر را به نظاره نشست و در موقعيّتي كه تنها شش بهار از عمر پيامبرِ فرداها سپري شده بود، زخم فِراق مادر نيز در جان او نشست.

چهارشنبه 29 ذي‌القعدة سال دهم هجري قمري، 10 اسفند سال دهم هجري شمسي، 27 فوريه سال 632 ميلادي

كاروان عظيم پيامبر صلي‌الله عليه و آله در پنجمين روز از سفر خود به “سُقيا” رسيده است. اينك پيامبر تمامي اهل مدينه را- جز آنان كه به دليل بيماري نتوانسته‌اند همراهي كنند- در قافلة خود به همراه دارد.

سه‌شنبه 28 ذي‌القعدة سال دهم هجري قمري،نهم اسفند سال دهم هجري شمسي، 26 فوريه سال 632 ميلادي

كاروان حاجيان صبح روز سه شنبه به “عَرْج” رسيد. اين قافله هنوز اميرالمومنين عليه السلام را به همراه ندارد. آن حضرت به امر پيامبر صلي‌الله عليه و آله با گروهي از مسلمانان- براي تعليم احكام الهي اسلام و نيز حلّ اختلافي كه بين اهل يمن پيش آمده است- به سوي آن ديار راهي شده‌اند و اينك با رسيدن نامة رسول خدا و دستور جديد، به همراه 90 سرباز به سوي مكّه عازمند.

دوشنبه 27 ذي‌القعدة سال دهم هجري قمري، هشتم اسفند سال دهم هجري شمسي، 25 فوريه سال 632 ميلادي
امروز دوشنبه 27 ذي‌القعده، كاروان حج به كاروان‌سالاري پيغمبر به “ عِرقُ الظُّبْيه” رسيد. سپس در “رَوْحاء” توقف مختصري كرد. از آن جا براي نماز عصر به سويِ “مُنْصَرَف” رفت. هنگام نماز مغرب و عشا، كاروانيان در “مُتَعَشّي” پياده شدند و شام را همان جا صرف كردند. سپس حركت كردند و براي نماز صبح به “أَثايَه” رسيدند.1

يك‌شنبه 26 ذي‌القعدة سال دهم هجري قمري، هفتم اسفند سال دهم هجري شمسي، 24 فوريه سال 632 ميلادي

امروز مدينه، به فِراق يار مبتلا است؛ چرا كه تمامي انوار مقدّس، رسول خدا صلي‌الله عليه و آله را همراهي مي‌كنند. در آخرين سفر حج- كه “ حجَّه الوِداع” نام مي‌گيرد- تنها يار جدا مانده از كاروان، اميرالمومنين عليه السلام است. فرستاده‌اي ويژه، حامل پيام رسول خدا، روانة سرزمين يمن مي‌شود تا مولاي متقيان عليه السلام را- كه براي تعليم دين راهي آن ديار شده است- به مكّه فرا بخواند.1

25 ذي‌القعدة سال دهم هجري قمري، ششم اسفند سال دهم هجري شمسي، 23 فوريه سال 632 ميلادي

امروز، شنبه، 25 ذي‌القعدة سال 10 هجري، مطابق 23 فورية سال 632 ميلادي و ششم اسفند ماه است. رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله براي سفر حج اعلان رسمي كرده‌اند و اين اوّلين و آخرين حجّ پيامبر صلي الله عليه و آله است و به دستور آن حضرت، منادياني به اطراف مدينه رفته‌اند تا همگان بدانند و پيامبر رحمت را همراهي كنند.1

بیعت مردان (1)

پس از پایان خطبه ، مردم به سوی پیامبر و امیرالمومنین صلوات الله علیهم و آلهم هجوم آوردند، و با ایشان به عنوان بیعت دست می دادند، و هم به پیامبر و هم به امیرالمومنین علیه السلام تبریک و تهنیت می گفتند، و پیامبر صلی الله علیه و آله هم می فرمود: «الحمدلله الذی فضلنا علی جمیع العالمین».